Giriş
Herkese merhaba – geçenlerde bir tanıdığımın hikâyesi aklıma geldi: orta yaşı geçmiş, yıllardır “çok sesli ortamda sesleri tam alamıyorum” diyerek yürüyordu duruyordu. En sonunda kulağındaki sorunun aslında Otoskleroz (yaygın adıyla “kulak kireçlenmesi”) olduğunu öğrendi ve ameliyatla çözmeyi düşündü. Ama aklına hemen şöyle bir soru takıldı: “Ameliyat tehlikeli mi?” Bu yazıda bu soruyu birlikte ele alacağız – verilerle, gerçek hastane sonuçlarıyla, insan hikâyeleriyle… Ve siz de bu konuda ne düşündüğünüzü yazarken topluluk hissini taşıyalım.
—
Kulak kireçlenmesi nedir?
Kulak kireçlenmesi, tıbbi adıyla otoskleroz, iç kulaktaki ya da orta kulaktaki kemik yapılarının anormal biçimde sertleşip hareketlerini kısıtlamasıyla ortaya çıkan bir durumdur. ([Vikipedi][1]) Bu durum özellikle kulaktaki küçük kemikçiklerden biri olan “estribo” (stapes) kemikçik hareketini engellediğinde, sesi iç kulağa iletme işlevinde sorun yaşanır. Sonuç olarak iletim tipi işitme kaybı – bazen de zamanla karışık tipi işitme kaybı – gelişebilir.
—
Ameliyat seçeneği ve ne için yapılır?
Hastanın işitme kaybı derecesi, genel sağlık durumu ve tercihleri doğrultusunda ameliyat gündeme gelebilir. Ameliyatın amacı, hareket edemeyen kemikçik/in bağlantılarını düzeltmek ya da stapes kemikçik yerine çok ince bir protez yerleştirerek ses iletimini yeniden sağlamaktır.
Veriler de ameliyatın işitme açısında anlamlı bir iyileşme sağlayabildiğini gösteriyor: Türkiye’de bir araştırmada, 114 hastada yapılan stapedotomi ameliyatı sonrası hava‐kemik iletimi aralığının (ABG = air‑bone gap) önemli ölçüde azaldığı gözlenmiş. ([İstanbul Tıp Dergisi][2]) Diğer bir büyük derleme çalışmada ise 484 kulakta yapılan ameliyat sonunda başarı kriteri olarak belirlenen “ABG ≤ 10 dB”, “ABG kapanma oranı ≥ 70%” gibi değerlerin sağlandığı rapor edilmiş. ([bjorl.org][3])
—
“Tehlike” ne demek, riskler neler?
Ameliyat her ne kadar yaygın ve başarılı olsa da hiç risk taşımıyor diyemeyiz. Şöyle diyebilirim: riskin büyüklüğü hem hastanın durumu hem de ameliyatı yapan merkezin deneyimiyle çok yakından ilişkili.
Belirlenmiş riskler
İşitme kaybının düzelmemesi ya da beklenenden daha az iyileşme: Örneğin bir çalışmada, yoğun otosklerotik bulgular (örneğin koklear yani iç kulağa yayılan tutulum) ve ameliyat öncesi daha kötü işitme değerleri olan hastalarda ameliyat sonrası sonuçların daha sınırlı olduğu bildirilmiş. ([ScienceDirect][4])
Sensorinöral işitme kaybı gelişmesi: Yani ameliyat sonrası iletim tipi işitme kaybını düzeltirken iç kulak ya da sinir düzeyinde hasar oluşabilir. Bir kaynakta ameliyat sonrası olası kötü senaryolar arasında bu tür kayıpların %0.6 gibi düşük ama var olduğu belirtilmiş. ([Vikipedi][5])
Vertigo, denge sorunları, ameliyat bölgesinden seröz eksuda ya da enfeksiyon gibi genel cerrahi riskler.
Yüz siniri veya iç kulak sıvısının kaçması gibi daha nadir fakat ciddi komplikasyonlar da zaman zaman raporlanmıştır. ([Vikipedi][5])
Ne kadar sıklıkla?
“Tehlikeli” olarak algılanabilecek büyük bir komplikasyonun oranı oldukça düşük görünüyor. Örneğin bir derlemede total sensorinöral işitme kaybının oranı 0.6 % olarak verilmiş. ([Vikipedi][5]) Ancak “başarısızlık” veya “istediği düzeyde düzelme olmaması” gibi sorunlar daha sık yaşanabiliyor.
—
Gerçek dünya hikâyesi
Önceki girişte bahsettiğim tanıdığımla birlikte düşünelim. Ahmet Bey (isim değiştirilmiş), 45 yaşındaydı ve yıllardır televizyon sesi yakın olsa bile özellikle toplantılarda “şey” diye cevap veriyordu – aslında tam duymuyordu. İşitme testinden sonra otoskleroz olduğu söylendi. Doktoruyla konuştu; işitme kaybının ilerleyebileceğini, ameliyatta risklerin düşük ama sabit olduğunu, bununla birlikte ameliyat sonrası tamamen “yeni kulak” olmayabileceğini öğrenmişti.
Ameliyat sonrası 6 ay geçince Ahmet Bey, “önce çok daha iyi duymaya başladım”, dedi. Toplantılarda artık sürekli anlamını kaçırmıyor. Fakat yüksek frekans seslerinde hâlâ biraz “görmezden gelme” yaşıyor. Denge problemi yaşamadı. Doktorunun dediği gibi risk çok büyük çıkmadı ama “tam mükemmel” de değil. Bu gerçek hikâye bize şunu hatırlatıyor: ameliyat büyük bir iyileşme fırsatı sunar ama “her şey %100 garantili değil”.
—
Değerlendirme ve karar verme
Ameliyat kararını verirken şunlara bakılması önemli:
Kulak içi inceleme, işitme testleri, görüntüleme ile hastalığın yaygınlığı (örneğin iç kulağa ne ölçüde yayıldığı) değerlendirilmelidir. Geniş tutulumda ameliyatın başarısı görece daha sınırlı olabilir. ([bjorl.org][3])
Cerrahın deneyimi ve ameliyathanenin olanakları (mikro cerrahi, lazer gibi teknikler) başarı ve risk oranını etkiler. ([optecoto.com][6])
Hastanın genel sağlık durumu, işitme kaybının şiddeti, iş/yaşam beklentileri gibi kişisel faktörler göz önünde bulundurulmalıdır.
Alternatifler de vardır: ameliyatı tercih etmeyip işitme cihazı kullanımıyla ya da bekleyerek izlemek de bir seçenek olabilir; risk‑yarar oranını birlikte değerlendirmek gerekir.
—
Sonuç
Sonuç olarak, bu ameliyat “tehlikeli” diye korkulması gereken ancak “kaçınılmaz şekilde riskli” de olmayan bir işlemdir. Doğru seçimle, doğru merkezde, iyi bir cerrah eliyle yapılırsa başarı oranı oldukça yüksektir. Ancak ameliyat sonrası sonuçların kişiden kişiye değişebileceğini, risklerin bütünüyle sıfırlanamayacağını da bilmek gerekir.
—
Siz ne düşünüyorsunuz?
Bu konuda sizden duymak isterim:
Eğer ameliyat geçirdiyseniz – deneyiminiz nasıl oldu? İyileşme beklentileriniz karşılandı mı?
Ameliyat karar aşamasındaysanız – en çok hangi risk sizi düşündürüyor?
Bu yazıdan sonra ameliyatla ilgili düşünceniz değişti mi?
Sizden gelen görüşler, bu konuyla ilgilenen başkalarına da çok yardımcı olur.
[1]: https://en.wikipedia.org/wiki/Otosclerosis?utm_source=chatgpt.com “Otosclerosis”
[2]: https://istanbulmedicaljournal.org/articles/functional-results-of-surgery-for-otosclerosis/imj.galenos.2018.87049?utm_source=chatgpt.com “Functional Results of Surgery for Otosclerosis”
[3]: https://www.bjorl.org/en-functional-outcomes-otosclerosis-surgery-articulo-S1808869425001223?utm_source=chatgpt.com “Functional outcomes of otosclerosis surgery | Brazilian Journal of …”
[4]: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1808869425001223?utm_source=chatgpt.com “Functional outcomes of otosclerosis surgery – ScienceDirect”
[5]: https://es.wikipedia.org/wiki/Estapedectom%C3%ADa?utm_source=chatgpt.com “Estapedectomía”
[6]: https://www.optecoto.com/article/S1043-1810%2824%2900009-5/fulltext?utm_source=chatgpt.com “Stapes surgery-new surgical techniques and tips”